برقو ابزاري است كه دقيق بوده و از آن به منظور بزرگ تر يا گرد نمودن سوراخ هاي ايجاد شده با مته استفاده مي شود. وقتي نياز باشد كه اندازه سوراخ دقيق باشد در اين صورت ابتدا باير سوراخي ايجاد كرد كه قطر آن چند هزارم ميلي متر كوچكتر از اندازه دلخواه باشد و سپس آن را به وسيله برقو به اندازه دلخواه درآورد.
تاريخچه برقو
در گذشته برقو در صنعت اهميت بسيار داشت به طوري كه دستگاه هايي در آن زمان وجود داشت كه كه در سر يك سر خود برقو داشتند. فردي به نام ويلكنسون برقوهايي ساخته بود كه در پيشرفت صنعتي ماشين هاي بخار موثر بودند. وي در كارگاه هاي خود دستگاه هايي داشت كه در يك سر برقو و استوانه اي آهني داشت كه در قسمت طوقه آن شش الي هشت تيغه در شيارها تعبيه شده بود. لوله اي كه بايد با برقو زده مي شد روي چهارچرخه اي گذاشته مي شد كه اين چهارچرخه توسط چرخ و طناب بر روي ريل چوبي كشيده مي شد. اين دستگاه داراي مرغابي در مركز خود بود كه توسط آن عمل مي كرد و داراي جعبه دنده اي بود كه حركت را سمت چهار موضع كاري منتقل مي كرد.
ميله برقو زني در آن زمان قطر زيادي داشت كه انتهاي قطعه را به وسيله يك كارنگهدار نگه مي داشت و به اين ترتيب نيازي به آويخته بودن قطعه نبود. ابزار برش در اين دستگاه يك تاج داشت كه روي آن تيغ ها به صورت رديف شده قرار داشتند.
در ابتدا دستگاه برقو به صورت افقي رواج داشت كه به صورت ميله اي با ارتفاع بود كه اگر مي خواستند روي اين دستگاه استوانه هاي بزرگ را برقو كاري كنند، نتيجه كار يا خيلي دقيق نمي شد و يا به دست آوردن نتيجه دقيق به سختي صورت مي گرفت، به همين دليل فرانسوي تصميم گرفتند دستگاه برقوي عمودي بسازند.
دستگاه هاي برقوي افقي و عمودي كارهاي محدود و ساده اي مثل تراش قطعات كوچك انجام مي دادند، بعدها به دستگاه برقوي افقي يك ميز اضافه كردند كه قابليت تنظيم ارتفاع داشت و به اين ترتيب علاوه بر برقوزني براي كارهاي ديگري مثل فرز يا مته كاري استفاده مي شد.
انواع برقو
برقوها در دو نوع ماشيني و دستي موجود هستند.
برقو دستي
اين گونه برقوها داراي سر چهارگوش آچارخور دستي هستند كه اندازه آن با آچارهاي دستي مطابقت دارد. برقوهاي دستي داراي شيارها يا تيغه هاي برنده هستند كه از قسمت سر به سمت ته شيب كمي دارند كه باعث تسهيل فرآيند برقوزني مي گردد. اين گونه برقوها با شيارهاي راست يا مارپيچ درست مي شوند. اگر برقو دستي در ماشين برقو زني استفاده شود آسيب مي بيند.
برقو ماشيني
اين نوع برقوها داراي دنباله اي هستند كه شبيه به دنباله مته است و مناسب براي سرعت هاي بالا است. برخي ماشين هاي خودكار وجود دارند كه پيچ زن هستند و ابزارهاي كوتاهي بر روي آنها سوار است. از برقوهاي كوتاه بيشتر براي برقوكاري در اين ماشين ها مورد استفاده قرار مي گيرند. در قست دنباله اين برقوها سوراخي تعبيه شده است تا بتوانند در ابزارگير پيچ خور سوار شوند.
انواع برقوهاي ماشيني
برقوهاي ماشيني در انواع زير موجود هستند:
- برقوهاي دنباله دار
- برقوهاي دنباله دار بازشو
- برقوهاي دنباله دار رز
- برقوهاي پوسته اي
اجزاي برقو
اجزاي برقو شامل سه قسمت بدنه، دم و لبه هاي برنده است.
انواع گونه هاي برقو
- كل برقوها به گونه هاي زير تقسيم مي گردند:
- بازشو
- الماسي
- توخالي
- جدارتراش
- تنظيم پذير
- خياره دار
- دستي
- دنباله دار
- گشادكن
- ماشيني
- مخروطي
- مخروطي مورس
برقوهاي ماشيني به سه دسته ماشيني بازشو، خياره دار، سنگين و گلبرگي تقسيم مي شود.
برقوهاي مارپيچي
برقوهاي كه به صورت مارپيچي هستند نسبت به ساير برقوها، براده برداي را ملايم تر و بهتر انجام مي دهند. برقوهاي تنظيم پذير نيز وجود دارند كه حساس هستند و قبل از شروع فرآيند برقوكاري بايد قطر تيغه آن را توسط ميكرومتر اندازه گيري كرد و در استفاده از آن ها دقت لازم را به خرج داد.
برقوهاي مخروطي
برقوهاي مخروطي مورسي نيز به منظور ايجاد سوراخ هاي استاندارد در برقوهاي ماشيني و دستي مورد استفاده قرار مي گيرند. همچنين در مهره ماسوره ها، مادگي ها و محورها مورد استفاده قرار مي گيرد. در كل برقوهاي مخروطي براي كارهاي خاص مورد استفاده قرار مي گيرند.